Ruska
kapelica je kapelica, postavljena v spomin ruskim vojakom, ki jih je zasul
snežni plaz med gradnjo ceste čez gorski prelaz Vršič. Kapelica je urejena v
pravoslavnem slogu, ki izraža vero vojakov, ki so na tem mestu preminili.
Zgradili so jo leta 1916. Od njej pa je tudi
grob teh vojakov. Spomenik na grobu je v obliki piramide z napisom v ruščini:
»Sinovom Rusije«. Natančno število umrlih vojakov ni znano, domneva pa se, da
je med gradnjo ceste umrlo od 170 do 300 ruskih in od 10 do 80 avstrijskih
vojakov[2]. Samo 8. marca 1916 je v enem plazu umrlo 110 Rusov in 7
avstro-ogrskih stražarjev.[3][4] Ruska kapelica je vpisana v Register kulturne
dediščine Slovenije kot kulturni spomenik lokalnega pomena.
Zgodovina
Ruski vojni
ujetniki in avstro-ogrski stražarji pred kapelico leta 1916
V začetku leta 1915 je Kranjska gora postala pomembna
strateška točka zaradi Soške fronte, ki se je pojavila med Avstro-Ogrsko in
Italijo na reki Soči. Zaradi tega je vojska Avstro-Ogrske ukazala nujno
izgradnjo ceste prek prelaza Vršič, ki bi povezala dolini rek Soče in Save.
Cesta je bila nujna za hitrejši prehod avstrijskih enot in vojaške opreme prek
prelaza. Za izgradnjo ceste so uporabili ruske vojne ujetnike. Gradnja se je
pričela maja 1915 in pri sami izgradnji je sodelovalo okoli 10.000 ruskih
ujetnikov. Domneva se, da je med samo gradnjo ceste umrlo od 170 do 300 Rusov
in od 10 do 80 avstro-ogrskih vojakov, ki so stražili ujetnike. Samo plaz 8.
marca 1916 je zahteval 110 žrtev med Rusi in 7 avstro-ogrskih stražarjev.
Preživeli ruski ujetniki so leta 1916 v spomin umrlih tovarišev postavili
kapelico.
Русская
часовня на Вршиче
Русские
воины возле часовни. 1916 год
Русская
часовня на Вршиче (словен. Ruska kapela na Vršiču, Свято-Владимирская часовня)
— русская православная часовня в честь святого равноапостольного князя
Владимира, расположенная на высокогорном перевале Вршич[sl] (словен. Vršič) на
северо-западе Словении. Построена русскими военнопленными во время Первой
мировой войны.
В июле 1915 года у Краньской Горы (на стыке современных
границ Словении, Австрии и Италии) был организован лагерь для военнопленных,
задачей которых стала постройка стратегической дороги через перевал Вршич.
Большинство из них были православными русскими солдатами, так как до вступления
в войну Италии Австро-Венгрия, в состав которой тогда входила Словения, воевала
исключительно с Россией. В 1916—1917 годах в память о погибших 12 марта 1916
года у перевала Вршич в результате схода лавины соотечественниках, строивших
дорогу через перевал, русскими военнопленными была построена деревянная
часовня.
Всего же с 1915 по 1917 годы за время существования австро-венгерского
лагеря для русских военнопленных, чей труд использовался при строительстве
стратегической дороги, соединяющей центральные районы Словении с западными, погибло
не менее 10 тысяч наших соотечественников. Часовня была отремонтирована в 2005
году, на что было затрачено €90000, и ныне является военным мемориалом и
символическим связующим звеном между Словенией и Россией. Объездная дорога была
переименована в «Русский путь» (словен. Ruska cesta) в июле 2006 года.
Russian Chapel on the Vršič Pass
Russian chapel in 1916 (built by Russian prisoners of war);
the front row are Austro-Hungarian guards
The Russian Chapel on the Vršič Pass (Slovene: Ruska kapelica
na Vršiču) is a Russian Orthodox chapel located on the Russian Road on the
northern side of the Vršič Pass in northwestern Slovenia. The chapel, dedicated
to Saint Vladimir, was built by Russian prisoners of war engaged in forced
labor in the area during World War I. It serves as both a war memorial and a
symbolic link between Slovenia and Russia.
History Russian Road to the Vršič Pass
In early 1915, the small town of Kranjska Gora suddenly
became strategically important due to its proximity to the Isonzo Front. To
facilitate access from the town to the front, the Austro-Hungarian authorities
ordered the construction of a military road across the Vršič Pass, a 1,611 m
pass between the Sava and Soča Valleys, to be built by Russian prisoners of war
(POWs).
The road was begun in May 1915, and was completed by the end
of the year. To ensure an uninterrupted supply of materiel to the front lines,
the pass was to be kept traversable year-round, and the POWs were forced to
clear the road of heavy snowfall. On 8 or 12 March 1916 (sources vary), an
avalanche buried a POW work camp, killing approximately 110 prisoners and about
7 guards. During the time of the construction there were more than 380
casualties in total. Exact casualty figures were never determined, either for
the victims of the avalanche of for those of the brutal overwork and appalling
conditions.
The Russian camp was located roughly halfway up the slope of
Vršic. Until November 1916, the remaining prisoners built a small wooden
memorial chapel. The building is of typical Russian design, with two small
towers on either side of the nave, and is surrounded by prisoners' graves and a
pyramid-shaped memorial marker to the immediate right of the chapel, with the
Cyrillic inscription reading "To the sons of Russia".
The site was renovated in 2005, at a cost of €90,000, and
again in 2010 after a theft of the copper roof plates. The pass road on the
Kranjska Gora side from the Erika Hotel to the top was renamed "Russian
Road" (Ruska cesta) in June 2006.
Russische Kapelle
Die Russische Kapelle auf dem Vršičpass (slowenisch Ruska
kapelica na Vršiču) ist eine russisch-orthodoxe Kapelle auf der nördlichen
Seite des Vršičpasses im Nordwesten Sloweniens. Die dem Heiligen Wladimir
gewidmete Kapelle wurde zur Erinnerung an russische Kriegsgefangene erbaut, die
im Ersten Weltkrieg im Zusammenhang mit dem Bau der Passstraße durch einen
Lawinenabgang getötet worden waren. Die Kapelle ist sowohl ein Mahnmal gegen
den Krieg als auch eine symbolische Verbindung zwischen Slowenien und Russland.
Geschichte
Zu Beginn des Jahres 1915 war Kranjska Gora zu einem
wichtigen strategischen Punkt für die Isonzo-Front zwischen Österreich-Ungarn
und Italien geworden. Aus diesem Grund beschloss die österreichisch-ungarische
Armee den Bau einer Militärstraße zwischen Kranjska Gora und dem Soča-Tal
(Vršič-Pass) für einen schnelleren Transport von österreichischen Einheiten und
militärischer Ausrüstung.
Der im Mai 1915 begonnene Bau der Passstraße wurde bis
zum Ende des Jahres abgeschlossen. Durch einen Lawinenabgang im März 1916 wurde
eine hohe Anzahl von Menschen getötet. Die genaue Anzahl lässt sich nicht mehr
feststellen. Die Angaben schwanken zwischen 110 russischen Gefangenen und sechs
oder sieben österreichisch-ungarischen Soldaten sowie 170 bis 300 russischen
Gefangenen und zehn bis 80 österreichisch-ungarischen Soldaten. Insgesamt
forderte der Bau der Straße nach Schätzungen mehr als 7000 Opfer.
Die
überlebenden russischen Gefangenen errichteten im Jahre 1916 zur Erinnerung an
die toten Kameraden die Kapelle. Seit 2006 trägt die an der Russischen Kapelle
vorbeiführende Teilstrecke des Passes den Namen „Russische Straße“.
